Quack Quack,
Xin chào các bạn,
Tuyển dụng chưa bao giờ là chuyện dễ dàng. Nếu các nhà quản trị nói chuyện với nhau về chủ đề này thì sẽ là ‘nghìn lẻ một đêm’ với đủ các chuyện dở khóc dở cười. Vậy nên để xoa dịu ‘nỗi đau’ này, hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những những niềm tin giới hạn nào đang cản trở doanh nghiệp tuyển được những người tuyệt vời bạn nhé.
Quack: Tôi bắt buộc phải có nhân sự.
Đây là sự cản trở đầu tiên. Bạn cảm thấy mình buộc phải tuyển dụng, kiểu như nếu không tuyển thì việc này sẽ không thể hoàn thành. Và vì phải tuyển nên ta dễ chấp nhận tuyển những người không đạt tiêu chuẩn, theo tư duy ‘thà méo có còn hơn không có’. Sau này, nếu nhân sự ấy không làm được việc, bạn cũng không thể để họ ra đi vì nếu như vậy thì một cái vòng lặp mới lại tiếp diễn.
Để thoát khỏi vòng lặp, bất kể khi nào thấy mình đang dùng từ ‘phải’, thì điều đầu tiên ta cần làm là dừng lại và nghi ngờ một chút. Từ ‘phải’ xuất hiện là một cái nhà tù xuất hiện. Ví dụ, khi ta nói tối nay phải đi ăn kem, thì mưa bão thế nào ta cũng phải đi. Ta có thể ăn được kem, nhưng cái giá phải trả sẽ rất đắt.
Sau khi dừng lại, bước tiếp theo ta có thể đặt câu hỏi ‘chắc không?’. Khi hỏi bản thân câu này, ta bắt đầu nhìn thấy những lựa chọn mới. Mình ví dụ:
- Liệu bạn hoặc đội nhóm hiện tại có thể làm luôn phần việc ấy không? Bằng cách luyện tập mỗi người có thể tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba năng suất. Khi đó, bạn có chắc là Công ty vẫn phải tuyển thêm?
- Thay vì tuyển đội ngũ telesales, bạn có thể xây dựng một hệ thống chăm sóc và tư vấn khách hàng tự động, rồi chỉ cần 1 người vận hành vài giờ mỗi ngày?
- Bạn có thể điều chỉnh mô hình kinh doanh để giảm sự lệ thuộc vào nhân sự không? Như là thay vì xây dựng đội ngũ kinh doanh thì bạn có thể triển khai đội ngũ đại lý; hoặc thay vì mở showroom, thì bạn đầu tư vào marketing online?
Sau khi làm bài tập này, nếu câu trả lời của bạn vẫn là phải tuyển thì ổn rồi. Chúng ta bắt đầu triển khai thôi. Tuy nhiên, khi mọi thứ trở nên khó khăn, bạn luôn có thể định kỳ quay trở lại bước này.
Quack Quack: Tôi phải đào tạo và huấn luyện mới có đội ngũ tốt.
Đây là cạm bẫy tiếp theo của nhà quản lý. Ngoài một công việc đang cần hoàn thành, họ sẽ có thêm 2 công việc nữa. Đó là đào tạo, huấn luyện và trả lương cho nhân sự.
Nhà quản trị cần nhận thức Công ty không phải là trường học, tổ chức từ thiện hoặc nơi chữa lành. Một Công ty cần tạo ra lợi nhuận mới có thể tồn tại và phát triển bền vững. Vì vậy, mọi hoạt động cần được soi chiếu dưới lăng kính này. Ví dụ với mỗi giờ đào tạo, nhà quản trị có thể được thị trường trả hàng trăm đô la. Nếu đầu tư hàng ngàn đô la ấy mỗi tuần cho đào tạo đội nhóm của mình, thì lợi nhuận Công ty thu về sẽ là bao nhiêu? Và bao lâu thì mới thu được?
Trong khi đó, có một sự thật là không phải nhân sự nào cũng đào tạo được hoặc muốn được đào tạo. Họ có thể đến từ những nền tảng khác nhau với những thói quen được tạo dựng từ hàng chục năm trước đó. Vì vậy, có thể nhà quản trị đang quá tham vọng khi nghĩ mình có thể biến nhân sự này thành một người khác chỉ trong vài tuần.
Nói như vậy, không có nghĩa là chúng ta phủ nhận vai trò của đào tạo và huấn luyện. Trước khi làm việc đó, nhà quản trị có thể cân nhắc một số điều dưới đây:
- Bạn có thể tuyển một chuyên gia cho việc đó được không? Số tiền đắt hơn, nhưng họ không cần bạn đào tạo, mà còn có thể đào tạo bạn. Nếu đem so với chi phí đào tạo và quản lý nhân sự; thì có thể việc thuê một chuyên gia sẽ rẻ hơn.
- Nhân sự có thể hiện được những tiêu chuẩn cơ bản trong công việc không? Mình lấy ví dụ từ những chuyện đơn giản như đúng giờ hoặc kỹ năng giao tiếp. Điều này là vì nếu phải đào tạo từ những thứ cơ bản như vậy thì gánh nặng chi phí sẽ rất lớn với Công ty.
- Nhân sự có thể phát triển được không? Sau khi được đào tạo, họ có tạo ra những sự thay đổi cho dù là nhỏ xíu hay không? Mình biết điều này có thể làm bạn buồn nhưng không phải nhân sự nào cũng có thể thay đổi cho dù bạn có cố gắng bao nhiêu đi chăng nữa.
Quack Quack Quack: Tôi phải đủ tốt mới tuyển được người giỏi.
Nếu bạn đã từng tham gia các chương trình huấn luyện về kỹ năng nhân sự, hẳn bạn sẽ từng được dạy về việc cần tạo ra một môi trường hấp dẫn ứng viên. Đó có thể là văn phòng đẹp, đồ ăn ngon hoặc các chuyến du lịch sang chảnh. Điều ấy nghĩa là các sếp phải đóng vai trò như ‘cha mẹ’ trong doanh nghiệp.
Điều này thú vị, tuy nhiên chúng ta cần cân nhắc một khía cạnh khác. Đội khi, nhà tuyển dụng quên mất mình cũng là khách hàng. Lý do bạn tuyển dụng là vì bạn có vấn đề và cần người hỗ trợ. Nhân sự đến Công ty là để giúp bạn giải quyết vấn đề, chứ không phải là tạo ra thêm vấn đề. Một bác sỹ hoặc một ông chú bán phở sẽ không cần bạn phải mặc đẹp, đào tạo hay động viên. Họ tập trung giải quyết vấn đề cho bạn.
Một người làm việc chuyên nghiệp cũng vậy. Họ không đến để chê bai, dè bỉu hay tạo áp lực cho nhà tuyển dụng. Họ cũng không cần bạn phải có văn phòng đẹp hay đi xe sang. Họ đến để giúp doanh nghiệp giải quyết vấn đề, và chỉ đòi hỏi quyền lợi khi chắc chắn mình làm được việc ấy. Nói ngắn gọn, nếu ông chú bán phở không thể bưng ra một bát phở ngon, thì sẽ không có quyền được phát biểu.
Bạn thân mến,
Nếu bạn từng xây dựng đội nhóm, mình biết có thể bạn đã đi qua nhiều tổn thương. Ta hy vọng có đội nhóm chinh phục thị trường, nhưng cuối cùng lại sa đà xử lý vô số trận chiến nội bộ.
Đến cuối cùng, quản trị nhân sự cũng là quản trị lòng tham. Ta thèm khát các kết quả vĩ đại nhất trong thời gian ngắn nhất, nên ta thành ‘con lừa đi theo củ cà rốt’ lúc nào chẳng hay.
Nếu bớt tham một chút, ta sẽ không phải đội mưa đi ăn một chiếc kem, hay chịu sự dằn vặt khi không thể để một nhân sự không phù hợp ra đi. Và nếu người không phù hợp chưa bước ra thì cũng đâu có khoảng trống cho những người phù hợp bước vào?
Chúng ta ở đây để thưởng thức cuộc sống cơ mà. Bạn đã sẵn sàng bước vào thế giới tự do chưa?
Nếu rồi, mình tin những điều tốt lành sẽ đến với bạn.
Thân mến,
Chú Vịt Cười
