Quack Quack,
Xin chào các bạn,
Nhiều năm trở lại đây, ‘phát triển bền vững’ đã trở thành một chủ đề nóng ở hầu hết các diễn đàn kinh tế. Con người đã dần nhận ra nếu sự phát triển không đi cùng với chăm sóc cho thiên nhiên thì cái giá phải trả là đắt như thế nào.
Hôm nay, chúng mình sẽ cùng ‘zoom in’ chủ đề phát triển bền vững dưới góc nhìn của Vịt và Trao Group bạn nhé.
Quack: Phát triển bền vững là gì?
Phát triển bền vững là sự phát triển dựa trên sự cân bằng cho cả hệ sinh thái. Đó là khi sự phát triển không tước đi ‘các quyền lợi miễn phí’ của thế hệ tương lai như bầu không khí sạch, những dòng nước trong hay sự đa dạng sinh học. Đây là những quyền lợi được chia sẻ bởi muôn loài từ trước cả khi con người có mặt trên trái đất này.
Xét về góc độ kinh tế, không một doanh nghiệp nào có thể tồn tại độc lập với hệ sinh thái. Và để phát triển bền vững, mỗi doanh nghiệp cần xem thiên nhiên là ‘chủ nợ’. Nếu người ngư dân bắt được một con cá, thì con cá không phải là của người ngư dân, mà chỉ là khoản vay từ ‘ngân hàng thiên nhiên’. Khi đem bán, người ngư dân sẽ có trách nhiệm trả lại khoản vay này thông qua các hoạt động bảo tồn và chăm sóc biển. Khi đó, biển sẽ có thêm nguồn lực bền vững để tái tạo và nuôi sống người.
Quack Quack: Phương trình phát triển bền vững
Nếu nhìn vào phương trình kế toán đang được áp dụng và giảng dạy hiện nay trên toàn thế giới, chúng ta sẽ thấy sự mất cân bằng khi ‘khoản vay thiên nhiên’ là thứ không tồn tại. Phương trình 600 tuổi ấy trông sẽ như thế này:
| Tài sản = Vốn chủ sở hữu + Nợ phải trả |
Với phương trình này, khi người ngư dân bắt được cá, thì con cá nghiễm nhiên được ghi nhận là thuộc vốn chủ sở hữu, nghĩa là doanh nghiệp được phép tư hữu hóa một phần hoặc toàn bộ những tài sản thiên nhiên không do mình tạo ra một cách hợp pháp.
Điều này giải thích tại sao kinh tế càng phát triển, thì thiên nhiên càng lụi tàn. Khoản vay không tồn tại, thì trách nhiệm trả nợ thiên nhiên cũng không tồn tại. Vì thế, bây giờ con người sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng gây ra bởi các hoạt động kinh tế như ô nhiễm không khí, nguồn nước hay biến đổi khí hậu.
Vịt đã đề xuất phương trình cho nền kinh tế bền vững sẽ cần được sửa lại như ở dưới đây:
| Tài sản = Nợ thiên nhiên + Vốn chủ sở hữu + Nợ phải trả |
Phương trình này giúp mỗi doanh nghiệp hiểu mình có nghĩa vụ trả lại khoản vay cho ‘ngân hàng thiên nhiên’. Từ đó, công việc kinh doanh sẽ không thể tách rời với các trách nhiệm xã hội. Và ‘khách hàng’ của doanh nghiệp sẽ không thể chỉ là con người, mà còn là những khu rừng, những con sông và cả muôn loài.
Quack Quack Quack: Nguồn vốn vay thiên nhiên sẽ phát sinh như thế nào?
Trong tự nhiên, việc vay thiên nhiên luôn diễn ra. Các loài động vật sử dụng một cách vừa đủ các tài nguyên như nước, không khí, thức ăn để phục vụ đời sống. Tuy nhiên, cũng bằng chính đời sống ấy, chúng lại chăm sóc cho thiên nhiên. Gấu ăn hoa quả thì sẽ đi ‘gieo hạt’. Ong lấy mật, thì giúp hoa thụ phấn. Sóc đãng trí chôn hàng ngàn hạt để chuẩn bị cho mùa đông thì cũng là trồng rừng. Mỗi loài đều thực hiện vai trò của mình cho hệ sinh thái. Việc trao và nhận luôn xảy ra đồng thời. Vì vậy, các khoản vay sẽ liên tục phát sinh rồi kết thúc.
Trong nền kinh tế, khoản vay thiên nhiên sẽ chỉ phát sinh khi sự cân bằng bị phá vỡ, khi các hoạt động ‘trả nợ’ là không tương đương với những gì đã bị lấy đi. Nếu theo định nghĩa này, thì không phải doanh nghiệp nào cũng có trách nhiệm trả nợ, ví dụ như là các doanh nghiệp xã hội. Tới những năm 1970, khái niệm này mới được ra đời để phân biệt với các loại hình doanh nghiệp truyền thống. Khi một doanh nghiệp đặt mục tiêu là sự phát triển chung cho môi trường và toàn xã hội, thì khoản vay này sẽ rất thấp hoặc không phát sinh.
Bạn thân mến,
Đọc tới đây, có thể bạn sẽ hỏi phương trình của Vịt rất thú vị nhưng làm thế nào chúng ta có thể định lượng được khoản vay này đây?
Vịt sẽ chia sẻ với bạn câu trả lời trong bản tin tuần sau nhé. Bây giờ, Vịt mến chúc bạn một cuối tuần xinh tươi nhiều nắng.
Thân mến,
Chú Vịt cười